Historia Olimpiady Matematycznej Juniorów
W związku ze zmianami w polskim systemie oświatowym (od 1.09.1999 r. wprowadzono nowy typ szkoły – gimnazjum) Komitet Główny Olimpiady Matematycznej (OM) (olimpiady dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych) postanowił w 2005 roku powołać Olimpiadę Matematyczną Gimnazjalistów (OMG).
W założeniu OMG była adresowana do najzdolniejszych uczniów gimnazjum, szczególnie zainteresowanych matematyką. W regulaminie OMG wpisano: Celem zawodów Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów jest rozbudzanie zamiłowania do matematyki wśród młodzieży szkół gimnazjalnych, wyszukiwanie uczniów zainteresowanych matematyką, kształtowanie umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy oraz stymulowanie aktywności poznawczej młodzieży uzdolnionej.
Pierwsza edycja OMG odbyła się w roku szkolnym 2005/2006. Przeprowadzona była społecznie, przy szczególnym udziale osób zaangażowanych w prace Komitetu Głównego Olimpiady Matematycznej i Nauczycielskiego Komitetu Doradczego Olimpiady Matematycznej. Powołany został wtedy Komitet Główny OMG, który wzorując się na organizacji Olimpiady Matematycznej ustalił, że OMG będzie odbywać się w formie trzystopniowych indywidualnych zawodów konkursowych:
- Etap I (szkolny) to etap korespondencyjny. Polegać będzie na samodzielnym rozwiązywaniu siedmiu konkursowych zadań otwartych.
- Etapy: II (wojewódzki) i III (ogólnopolski) to etapy bezpośrednie. Każdy z nich zostanie przeprowadzony jednego dnia i będzie polegać na pisemnym samodzielnym rozwiązywaniu pięciu zadań konkursowych. Czas na rozwiązywanie zadań wynosić będzie 3 godziny.
Po zawodach finałowych Komitet Główny OMG z grona finalistów wyłaniać będzie laureatów Olimpiady.
Proponując nowy rodzaj ogólnopolskiego konkursu matematycznego dla gimnazjalistów organizatorzy OMG mieli przekonanie, że dzięki udziałowi w tych zawodach uczniowie uzdolnieni matematycznie wykorzystają szczególnie efektywnie czas nauki w gimnazjum. Tym sposobem zyskają również solidne podstawy, aby (już jako uczniowie szkół ponadgimnazjalnych) podjąć się kolejnego wyzwania związanego z udziałem w zawodach Olimpiady Matematycznej – najstarszej polskiej olimpiady przedmiotowej i jednocześnie najbardziej prestiżowego polskiego konkursu matematycznego dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych.
Ranga OM jest najbardziej widoczna, kiedy wymienimy następujące przywileje przysługujące jej wyróżniającym się uczestnikom:
- każdy finalista Olimpiady Matematycznej otrzymuje maksymalną ocenę (100%) z egzaminu maturalnego z matematyki,
- większość wyższych uczelni nadaje (na podstawie uchwał swoich senatów) finalistom i laureatom OM szczególne uprawnienia w trakcie postępowania kwalifikacyjnego na I rok studiów,
- uczestnicy, którzy w finale OM uzyskali najlepsze wyniki reprezentują Polskę w prestiżowych konkursach międzynarodowych, między innymi: Międzynarodowej Olimpiadzie Matematycznej, Środkowoeuropejskiej Olimpiadzie Matematycznej, Zawodach Matematycznych Państw Bałtyckich oraz Europejskiej Olimpiadzie Matematycznej dla Dziewcząt.
I edycja OMG spotkała się z dużym zainteresowaniem: w zawodach I etapu wzięło udział 864 gimnazjalistów, do zawodów II etapu zakwalifikowano 410, a do finału (III etap) – 120. Spośród finalistów wyłoniono 17 laureatów – okolicznościowe dyplomy zostały im wręczone przez przewodniczącego Komitetu Głównego Olimpiady Matematycznej, prof. dr hab. Edmunda Puczyłowskiego, podczas uroczystości zakończenia zawodów LVII Olimpiady Matematycznej.
W uznaniu szczególnej roli Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów Ministerstwo Edukacji Narodowej wpisało OMG w roku szkolnym 2006/2007 do kalendarza olimpiad przedmiotowych dla szkół ponadgimnazjalnych, dzięki czemu Olimpiada uzyskała istotne wsparcie finansowe, a jej laureaci uprawnienia przy rekrutacji do szkoły ponadgimnazjalnej i egzaminie gimnazjalnym.
W dniu 20 kwietnia 2007 r. Komitet Główny Olimpiady Matematycznej otrzymał z Ministerstwa Edukacji Narodowej pismo Nr DKOS-1/KW-5027-17/07 z dnia 30 marca 2007 r. podpisane przez Podsekretarza Stanu Stanisława Sławińskiego, adresowane do prof. dr. hab. Edmunda Puczyłowskiego, przewodniczącego Komitetu Głównego Olimpiady Matematycznej. Fragment pisma dotyczył przyznania uprawnień laureatom Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów.
W roku 2008 Ministerstwo Edukacji Narodowej na wniosek Komitetu Głównego Olimpiady Matematycznej, powierzyło organizację czwartej edycji OMG Stowarzyszeniu na rzecz Edukacji Matematycznej (organizatorem pierwszych trzech edycji OMG był Komitet Główny Olimpiady Matematycznej, działający wówczas przy Polskim Towarzystwie Matematycznym). Efektem tych zmian było powstanie Komitetu Głównego Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów, podlegającego bezpośrednio Stowarzyszeniu na rzecz Edukacji Matematycznej. Funkcję przewodniczącego nowo powstałego Komitetu Głównego OMG objął Waldemar Pompe, a krajowym koordynatorem OMG został Tomasz Szymczyk.
W 2010 roku Olimpiada Matematyczna Gimnazjalistów została w drodze konkursu ogłoszonego przez MEN, jako jedna z czterech pilotażowych olimpiad przedmiotowych, włączona do projektu systemowego Ministerstwa Edukacji Narodowej „Opracowanie i wdrożenie kompleksowego systemu pracy z uczniem zdolnym”. Projekt ten, realizowany w latach 2010-2013, jest finansowany jest przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet III Działanie 3.3: Poprawa jakości kształcenia, Poddziałanie 3.3.3: Modernizacja treści i metod kształcenia. W 2011 roku projekt został przekazany do realizacji Ośrodkowi Rozwoju Edukacji.
W roku szkolnym 2011/2012 organizatorzy OMG postanowili uatrakcyjnić zawody konkursowe. VII edycja OMG została przeprowadzona w nowej, eksperymentalnej formule. Zawody stopnia pierwszego (odbywające się dotychczas wyłącznie w systemie korespondencyjnym) zostały dodatkowo rozbudowane o część testową. Decyzja ta była poparta przekonaniem, że dzięki tej zmianie Olimpiada Matematyczna Gimnazjalistów zyska na popularności, dając możliwość udziału w zawodach OMG każdemu gimnazjaliście, który pasjonuje się matematyką, z chęcią rozwiązuje ciekawe problemy matematyczne, stawia sobie za cel rozwijanie własnych uzdolnień matematycznych.
Wzrost popularności OMG podczas VII edycji był znaczący. W części testowej zawodów pierwszego stopnia wzięło udział ponad 14000 uczestników z ponad 1200 szkół. Około 4000 gimnazjalistów nadesłało swoje rozwiązania z części korespondencyjnej -- czterokrotnie więcej niż w roku poprzednim.
W odpowiedzi na rosnące zainteresowanie Olimpiadą, Komitet Główny OMG uruchomił dodatkowe formy działalności. Rozpoczęto wydawanie gazetki OMG pt. „Kwadrat”, zorganizowano w roku szkolnym 2011/2012 w całej Polsce ponad 20 seminariów dla nauczycieli matematyki pt. „Poznajemy Olimpiadę Matematyczną Gimnazjalistów”. Przeprowadzono także dwa Obozy Naukowe OMG dla laureatów Olimpiady (poziom OM i poziom OMG), a w porozumieniu z organizatorami olimpiad matematycznych w Czechach i Słowacji zorganizowano po raz pierwszy Czesko-Polsko-Słowackie Zawody Matematyczne Juniorów, na których Polskę reprezentowało sześciu najlepszych laureatów OMG.
Wzrost popularności Olimpiady został dostrzeżony także przez Telewizję Polską. W dzień po zakończeniu finału VII edycji zawodów, przewodniczący Komitetu Głównego OMG oraz laureatka Anna Czerwińska zostali zaproszeni do porannego programu w TVP1 ,,Kawa czy herbata?''.
Po sukcesie VII OMG, kolejna VIII edycja Olimpiady została przeprowadzona w niezmienionej formule. Kontynuowano także zainicjowane wcześniej dodatkowe formy działalności, które cieszyły się coraz większym zainteresowaniem. W szczególności znacząco wzrosła liczba nauczycieli biorących udział w seminariach olimpijskich, a Ministerstwo Edukacji Narodowej podjęło decyzję o przedłużeniu projektu „Opracowanie i wdrożenie kompleksowego systemu pracy z uczniem zdolnym” do końca 2014 r. Dzięki temu możliwe było przeprowadzenie w roku szkolnym 2013/2014 kolejnej, IX edycji OMG.
We wrześniu 2014 r. minister edukacji narodowej Joanna Kluzik-Rostkowska podpisała nowelizację rozporządzenia w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad. Do tej pory rozporządzenie nie przewidywało organizowania olimpiad dla uczniów gimnazjów. W konsekwencji, uprawnienia związane z udziałem w OMG były wynikiem decyzji kolejnych ministrów, którzy przyznawali uprawnienia jedynie laureatom OMG. Dzięki zmianie rozporządzenia, od roku szkolnego 2014/2015, nie tylko laureaci, ale także finaliści OMG zyskali szereg uprawnień: ocenę celującą z matematyki na koniec roku szkolnego, zwolnienie z egzaminu gimnazjalnego z matematyki oraz wybór dowolnej szkoły ponadgimnazjalnej z pominięciem standardowej procedury rekrutacyjnej.
Jubleuszowa, X edycja OMG w roku szkolnym 2014/2015 oraz XI edycja zostały już sfinansowane ze środków krajowych Ministerstwa Edukacji Narodowej. Ponieważ środki te okazały się niewystarczające do podtrzymania wypracowanych standardów organizacyjnych i merytorycznych podczas projektu EFS, organizatorowi udało się uzyskać dofinansowanie z Fundacji mBanku na obie te edycje Olimpiady.
W czerwcu 2016 r. minister edukacji narodowej Anna Zalewska zapowiedziała reformę systemu oświaty, której jednym z celów ma być likwidacja gimnazjów. W wyniku tej zapowiedzi zarząd Stowarzyszenia na rzecz Edukacji Matematycznej, organizatora Olimpiady, podjął uchwałę o zmianie nazwy Olimpiady na „Olimpiada Matematyczna Juniorów (OMJ)”. Nowa nazwa obowiązuje od 1 września 2016 r., czyli od rozpoczęcia XII edycji Olimpiady. Decyzja ta została poparta przekonaniem, że nazwa Olimpiady nie powinna eksponować związku z żadnym systemem edukacyjnym, a z drugiej strony powinna podkreślać to, że są to zawody adresowane do wszystkich uczniów w określonym wieku, niezależnie od typu i nazwy szkoły. W konsekwencji, od roku szkolnego 2017/2018 Olimpiada Matematyczna Juniorów adresowana jest zarówno do uczniów gimnazjum jak i starszych klas szkół podstawowych. Od roku szkolnego 2019/2020 natomiast zawody adresowane są natomiast do uczniów szkół podstawowych.
Edycje Olimpiady w latach 2019-2022 upłynęły w cieniu epidemii koronawirusa. Decyzją Ministerstwa Edukacji Narodowej zawody trzeciego stopnia XV OMJ zostały odwołane, a lista finalistów i wyróżnionych w XV OMJ ustalona została na podstawie listy rankingowej po zawodach drugiego stopnia. Podczas XVI OMJ Komitet Główny wprowadził do regulaminu OMJ możliwość zdalnego udziału w zawodach przez uczniów objętych kwarantanną lub izolacją domową. Zdecydowano również, że zawody drugiego i trzeciego stopnia mogą odbywać się w rozproszeniu.
W kwietniu 2019 roku Komitet Główny OMJ rozpoczął nową inicjatywę zdalnych seminariów dla nauczycieli matematyki, cieszących się dużym zainteresowaniem i docierających do nauczycieli pracujących w małych miejscowościach. Również Obozy Naukowe Olimpiady w latach 2019-2020 odbyły się w formie zdalnej.
